فتوگرامتری چیست؟
علم و فن اندازه گیری و تفسیر عکس به منظور جمع آوری اطلاعات عوارض برای تهیه نقشه فتوگرامتری نامیده می شود. در این روش با استفاده از هواپیماهایی که بدین منظور طراحی شده اند تصاویری از منطقه مورد نظر تهیه می شود. برای اینکه امکان استخراج ارتفاعات از روی عکس ها وجود داشته باشد عکس ها باید دارای پوشش طولی و عرضی باشند. این عکسها پس از طی مراحل مختلف و انجام محاسبات و پردازشهای لازم و استفاده از دستگاههای تبدیل عکس به نقشه ، تبدیل به نقشه می شوند. در حال حاضر عکسبرداری هوایی در کشور ما در انحصار سازمان نقشه برداری کشور و سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح می باشد. اما عملیات تبدیل عکس به نقشه توسط مهندسین مشاور در بخش خصوصی امکان پذیر می باشد. کلیه مهندسین مشاور که دارای صلاحیت انجام این عملیات می باشند با نظارت سازمان نقشه برداری کشور و مطابق با استاندارد های ملی تولید نقشه که توسط سازمان نقشه برداری کشور ابلاغ می شود انجام می پذیرد.
مراحل تهیه نقشه به روش فتوگرامتری :
1-تعیین محدوده تهیه نقشه و طراحی خطوط پرواز :
در این مرحله با توجه به محدوده مورد نیاز و مقیاس مورد نظر و ارتفاع پرواز و لزوم پوششهای طولی و عرضی عکسها خطوط پرواز طراحی می گردد.
2-پرواز و عکس برداری هوایی :
در این مرحله مطابق با طرح خطوط پرواز عکسبرداری هوایی انجام شده و عکسها بصورت فیلم و یا بصورت رقومی تهیه می شوند.
3-چاپ عکس ها و تهیه اندکس :
در صورتیکه دوربین عکسبرداری هوایی بصورت آنالوگ باشد عکسها چاپ می شوند و در غیر اینصورت نیازی به چاپ عکسها نمی باشد. ابهاد عکسهای آنالوگ 23 در 23 سانتیمتر می باشد و عکسها دارای 60 درصد پوشش طولی و 20 درصد پوشش عرضی است . پس از تهیه عکسها اندکس مدلها تهیه می شود مدل فصل مشترک دو عکس مجاور می باشد.
4-طراحی نقاط کنترل زمینی :
عکسهای تهیه شده فاقد مختصات زمینی می باشند. برای مختصات دار کردن عکسها باید نقاط کنترل زمینی طراحی شده و در مراحل بعدی مختصات دار شوند تعداد و فواصل نقاط کنترل زمینی با توجه به دقت نقشه و نسبت مقیاس عکس به مقیاس نقشه تعیین می گردد.
5-عملیات نقشه برداری زمینی جهت تعیین موقعیت نقاط کنترل :
در این مرحله با مراجعه به منطقه مورد نظر اقدامات زیر صورت می گیرد :
- شناسایی منطقه • ساختمان نقاط ماندگار (ایجاد روپرها) • انتخاب نقاط کنترل دقیق بطوریکه روی زمین وعکس با مشاهده استروسکپی کاملاٌ مشخص باشد • تعیین موقعیت دقیق نقاط کنترل مسطحاتی وارتفاعی واتصال آنها به شبکه های ژئودزی وترازیابی سراسری کشور
6-گویا سازی عکس ها :
یک سری از عکسهای تهیه شده جهت گویا سازی عوارض مورد استفاده قرار می گیرند. اطلاعات مختلف و متنوعی مانند نوع عارضه ، اسامی خیابانها و اماکن و … در این مرحله بر روی عکس ثبت می گردد. این اطلاعات در مرحله تبدیل مورد استفاده عامل تبدیل جهت ترسیم نقشه قرار می گیرد.
7-عملیات تهیه فتوگرامتری و مثلث بندی هوایی و محاسبات :
منظور از مثلث بندی هوایی تکثیر نقاط مختصات دار زمینی است به طوری که برای هر مدل(زوج عکس) حد اقل 6 نقطه مختصات دار ایجاد شود. این مرحله نیاز به تجربه و تخصص داشته و در حال حاضر این مرحله از کار توسط سازمان نقشه برداری کشور انجام می شود. پس از انجام این مرحله لیست مختصات نقاط جهت ادامه کار در اختیار مشاور قرار داده می شود.
8-تبدیل :
هدف از این مرحله ترسیم عوارض از روی عکسهای اصلاح شده و مختصات دار می باشد برای انجام این مرحله نیاز به پردازشهای زیر می باشد :
- توجیه داخلی : منظور از توجیح داخلی توجیه و تطبیق سیستم مختصات عکس با سیستم مختصات دستگاه فتوگرامتری می باشد. • توجیه نسبی : توجیه و تطبیق سیستم مختصات عکسها نسبت به یکدیگر و تشکیل مدل توجیه نسبی نامیده می شود . • توجیه مطلق : توجیه مطلق تطبیق سیستم مختصات مدل با سیستم مختصات زمینی می باشد. • ترسیم عوارض : پس از انجام توجیهات لازم عامل تبدیل با بهره گیری از تجربه و تخصص و اطلاعات عکسهای گویا نقشه ها را ترسیم می نماید.
9-ادیت :
نقشه های تولید شده در مرحله تبدیل نقشه های ویرایش نشده می باشد و تنها هندسه عوارض بر روی نقشه ترسیم شده است در مرحله ادیت، ویرایش نقشه و رفع خطا های ترسیم انجام می شود.
10-کارتوگرافی :
برای اینکه نقشه های تولید شده گویا تر و دارای ظاهر بهتر و قابل استفاده تر باشد در مرحله کارتوگرافی با استفاده از نماد ها و ابزار های نمایشی مناسب شکل و قالب بهتری به نقشه ها داده می شود. در قسمت کارتوگرافی نقشه ها شیت بندی شده راهنمای نقشه به آنها اضافه می شود، ایندکس نقشه ها تهیه می شود و نمادها و خطوط مختصات دار و نوشته های فارسی به نقشه اضافه می شود.
